Piąte rozszerzenie UE miało więc zarówno wymiar polityczny, jak i moralny. Dzięki rozszerzeniu Cypr, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Czechy, Słowacja, Słowenia i Węgry, czyli kraje, które przynależą do Europy nie tylko z geograficznego punktu widzenia, ale również ze względu na swą kulturę, historię i aspiracje, mogły wreszcie dołączyć do demokratycznej rodziny europejskiej i w pełni uczestniczyć w wielkim projekcie stworzonym przez ojców założycieli UE.

(b) Kolejne rozszerzenie

Bułgaria i Rumunia złożyły swoje kandydatury w 1995 r. W przypadku tych dwóch krajów proces rozszerzenia trwał dłużej niż przy pozostałej dziesiątce. Niemniej jednak 1 stycznia 2007 r. dołączyły one do grona państw członkowskich UE, których liczba zwiększyła się tym samym do 27.

(c) Kraje kandydujące

Turcja, która jest członkiem NATO i podpisała długoterminową umową o stowarzyszeniu z UE, złożyła wniosek o członkowstwo w 1987 r. W kontekście położenia geograficznego Turcji i jej historii politycznej Unia długo wahała się zanim podjęła decyzję o przyjęciu tej kandydatury. W październiku 2005 r. Rada Europejska otwarła negocjacje akcesyjne z Turcją. W tym samym czasie rozpoczęto negocjacje z Chorwacją, która jest kolejnym krajem kandydującym . Na razie nie określono daty wejścia w życie traktatu akcesyjnego, na mocy którego te dwa kraje miałyby zostać przyjęte do grona UE po zakończeniu negocjacji.

(d) Zachodnie Bałkany

Kraje Zachodnich Bałkanów, z których większość była kiedyś częścią Jugosławii, zwracają się do Unii Europejskiej w celu przyspieszenia restrukturyzacji ich gospodarek, poprawy wzajemnych stosunków, które ucierpiały w wyniku konfliktów etnicznych i wojen religijnych oraz skonsolidowania ich demokratycznych instytucji. W listopadzie 2005 r. Unia Europejska przyznała status ?krajów kandydujących? Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii. Wśród pozostałych potencjalnych kandydatów znajdują się: Albania, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra i Serbia.

II. Warunki członkowstwa

(a) Wymogi prawne

Integracja europejska zawsze była procesem polityczno-gospodarczym dostępnym dla wszystkich państw europejskich, które były gotowe przyjąć traktaty założycielskie oraz całość prawodawstwa unijnego. Zgodnie z artykułem 237 Traktatu Rzymskiego ?Każde państwo europejskie może prosić o przyjęcie do Wspólnoty.?

W artykule F Traktatu z Maastricht dodano, że państwa członkowskie powinny mieć ?systemy rządów oparte na zasadach demokracji?.

(b) Kryteria kopenhaskie

W 1993 r. po otrzymaniu wniosków od byłych krajów komunistycznych z prośbą o przyjęcie ich do Unii Rada Europejska przedstawiła trzy kryteria , które należy spełnić, aby zostać członkiem UE. Zanim kraje kandydujące zostaną przyjęte do grona członków UE muszą posiadać:

• stabilne instytucje gwarantujące demokrację, poszanowanie zasad państwa prawa i praw człowieka oraz poszanowanie i ochronę praw mniejszości;
• trwałą gospodarkę rynkową, jak również zdolność do przeciwstawienia się konkurencji oraz siłom rynkowym wewnątrz Unii;
• zdolność do sprostania wymogom członkostwa i mieć gotowość do realizacji celów Unii.Muszą również posiadać administrację publiczną, która będzie w stanie stosować prawo UE i zarządzać nim w praktyce.

(c) Proces akcesji

Negocjacje w sprawie przystąpienia do UE są prowadzone pomiędzy każdym krajem kandydującym a Komisją Europejską działającą w imieniu Unii. Po zakończeniu negocjacji odbywa się spotkanie Rady Europejskiej gromadzące wszystkie istniejące państwa członkowskie. Podczas tego spotkania państwa członkowskie muszą podjąć jednomyślną decyzję o przyjęciu nowego członka. Parlament Europejski musi wyrazić zgodę bezwzględną większością głosów oddanych przez członków. Następnie wszystkie traktaty akcesyjne muszą być ratyfikowane przez państwa członkowskie i kraje kandydujące zgodnie z procedurą konstytucyjną obowiązującą w danym kraju.

Przez okres negocjacji kraje kandydujące otrzymują wsparcie z UE, które ma na celu ułatwić im dogonienie państw członkowskich pod względem ekonomicznym. Pomoc dla 10 krajów, które przyjęto do UE w 2004 r., wyniosła 41 miliardów EUR i miała na celu przede wszystkim finansowanie projektów strukturalnym, dzięki którym nowe państwa mogły spełnić wymagania związane z członkowstwem.

III. Jak duża może być UE?

(a) Granice geograficzne

Kiedy UE powiększała się do 25, a następnie 27 krajów, jej państwa członkowskie przygotowywały ramy nowego traktatu, aby zagwarantować możliwość skutecznego i demokratycznego działania rozszerzonej Unii. Podczas tego procesu stało się jasne, że wielu Europejczyków ma sporo obaw co do ostatecznego kształtu granic Unii Europejskiej, a nawet co do jej tożsamości. Na te pytania nie ma prostych odpowiedzi, zwłaszcza że każdy kraj inaczej pojmuje swoje interesy geopolityczne czy ekonomiczne. Kraje bałtyckie i Polska popierają członkowstwo Ukrainy. Ewentualne przystąpienie Turcji do Unii będzie się wiązać z kwestią statusu niektórych krajów na Kaukazie, jak Gruzja czy Armenia.

Islandia, Norwegia, Szwajcaria i Liechtenstein nie są członkami Unii Europejskiej, mimo iż spełniają wymogi stawiane jej członkom. Stało się tak, ponieważ opinia publiczna w tych krajach na razie opowiedziała się przeciwko zjednoczeniu.

Sytuacja polityczna na Białorusi oraz pozycja strategiczna Mołdowy nadal stwarzają problemy. Oczywiste jest także, że członkowstwo Rosji zaburzyłoby równowagę w Unii Europejskiej, zarówno pod względem politycznym i geograficznym - taka sytuacja jest nie do przyjęcia.

(b) Ograniczenia natury administracyjnej

Obecne zasady członkowstwa, które zostały określone w Traktacie Nicejskim z 2003 r., zakładają strukturę instytucjonalną dla unii składającej się z maksymalnie 27 członków. Aby zwiększyć tę liczbę konieczne będzie nowe porozumienie międzyrządowe dotyczące relacji pomiędzy państwami członkowskimi w ramach różnych instytucji.

Unii trudniej będzie funkcjonować w zgodzie z podstawowymi zasadami traktatów (patrz rozdział 4: Jak funkcjonuje Unia Europejska?), jeżeli liczba członków przekroczy 30 krajów. Przy takiej liczbie członków konieczna byłaby dogłębna analiza procedur decyzyjnych tak, aby uniknąć paraliżu i umożliwić UE dalsze sprawne funkcjonowanie.

Pojawiają się również inne delikatne kwestie, jak używanie języków urzędowych. Po włączeniu Bułgarii i Rumunii liczba języków urzędowych wzrosła do 23, ponieważ zwykli obywatele nie mogą postrzegać rozszerzania jako procesu prowadzącego do zatracenia ich własnej tożsamości narodowej czy regionalnej w ramach ujednoliconej UE.

http://europa.eu/abc/12lessons/lesson_3/index_pl.htm