Rządy krajów UE i Komisja są współodpowiedzialne za ochronę pieniędzy podatników przed nadużyciami. Dlatego też wymieniają się informacjami, prowadzą działania zmierzające do odzyskania środków i ścigają oszustów.

Nadzór nad budżetem UE jest stale usprawniany. W ubiegłym roku uruchomiono nowy system zgłaszania nadużyć online, który już przyniósł rezultaty – w 2010 r. wzrosła liczba tego rodzaju zgłoszeń.

Sprawniejsze wykrywanie umożliwia odzyskanie większych kwot z budżetu UE – zgodnie z najnowszym sprawozdaniem rocznym do tej pory zażądano zwrotuokoło 825 mln euro z kwoty 1,8 mld zakwestionowanej w 2010 r. (w 2009 r. kwota ta wynosiła 1,5 mld euro).
Monitorowanie umożliwia też Komisji i państwom członkowskim wykrywanie problemów w zarodku, co pozwala zapobiec wystąpieniu nadużyć. W wielu przypadkach beneficjenci nieumyślnie popełniają błędy bądź też otrzymują więcej pieniędzy, niż powinni, niezgodnie z przepisami UE.

Zdarza się, że zgłaszają więcej godzin spędzonych nad projektem, niż rzeczywiście przepracowane, lub łamią zasady przetargu. Inne przypadki to poważne nadużycia finansowe, które są w świetle prawa uznawane za przestępstwa.

UE dąży do odzyskania wszystkich tych pieniędzy i uczy się na swoich doświadczeniach. Obecnie rozważane są nowe działania:

• usprawnienie procedur – ułatwienie wykrywania i ścigania oszustw poprzez zwiększenie zakresu wymiany informacji przez policję, sądy, organy celne, podatkowe i inne
• wprowadzenie wyjaśnień na poziomie prawa karnego i przepisów krajowych – rozbieżne definicje przestępstw takich jak defraudacja czy nadużycie władzy w różnych krajach UE skutkują w niektórych spośród nich bardzo niskimi wskaźnikami karalności (wskaźniki te wynoszą od 14 do 80 proc. w przypadku spraw o nadużycie środków z budżetu UE)
• wzmocnienie pozycji unijnych organów do walki z nadużyciami – zapewnienie większej skuteczności dochodzeń przeprowadzanych przez Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych i Eurojust.

Komisja rozważa również stworzenie wyspecjalizowanej prokuratury europejskiej, która zwalczałaby nadużycia finansowe i inne przestępstwa w oparciu o wspólne przepisy.

Kraje UE muszą też skuteczniej korzystać z obecnego systemu wykrywania i zgłaszania nieprawidłowości. Zaległości na tym polu mają Hiszpania, Francja i Irlandia, które powinny zakończyć wdrażanie nowego systemu zgłaszania nadużyć online, w pozostałych krajach funkcjonującego od zeszłego roku.

Państwa członkowskie UE zarządzają prawie 80 proc. budżetu rocznego UE – pozostałą częścią zarządza Komisja.

Źródło: ec.europa.eu Komisja Europejska (październik 2011)