W styczniu 2010 roku holenderska służba ochrony roślin poinformowała Komisję Europejską i kraje członkowskie Unii Europejskiej o wykryciu w grudniu 2009 r., organizmu kwarantannowego - Anoplophora chinensis, na drzewach rosnących w rejonie Boskoop w zachodniej Holandii. W rejonie tym znajduje się wiele szkółek produkujących szeroki zakres roślin podatnych na porażenie przez ww. organizm.
Szkodnik ten pochodzi z Azji Wschodniej. W Europie stwierdzany był dotychczas we Włoszech, Francji, Holandii, Wielkiej Brytanii i na Litwie. W Polsce organizm ten nie był jeszcze notowany.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 listopada 2009 r. w sprawie szczegółowych sposobów postępowania przy zwalczaniu i zapobieganiu rozprzestrzenianiu się organizmu Anoplophora chinensis (Dz. U. Nr 206, poz. 1593), za podatne na porażenie przez ww. szkodnika uznaje się następujące gatunki i rodzaje roślin: Acer spp., Aesculus hippocastanum, Alnus spp., Betula spp., Carpinus spp., Citrus spp., Corylus spp., Cotoneaster spp., Fagus spp., Lagerstroemia spp., Malus spp., Platanus spp., Populus spp., Pyrus spp., Prunus spp., Salix spp., Ulmus spp.
Postaci dorosłe Anoplophora chinensis to chrząszcze długości ok. 20-40 mm. Ciało barwy czarnej, z lekkim połyskiem. Na pokrywach obecne małe nieregularne plamki z jasnych włosków, najczęściej białych, aczkolwiek występują również formy o pokrywach pozbawionych plamistości. Czułki długie, z jasno omszonymi pierścieniami, u samca 1,7-2 razy dłuższe od ciała, u samicy 1,2 raza. Niektóre partie ciała, np. stopy, strona brzuszna, pokryte delikatnym niebieskim omszeniem. Larwy chrząszcza są beznogie, długości ok. 5-60 mm (w zależności od wieku), spłaszczone grzbieto-brzusznie, rozszerzające się w części tułowiowej, koloru kremowobiałego (niekiedy żółtego), z brązową głową.
Owady dorosłe Anoplophora chinensis żywią się głównie młodą korą, mogą ogryzać ogonki liściowe i zjadać liście. Larwy drążą tunele w zdrewniałych tkankach gałęzi, pnia i korzeni. Po przepoczwarczeniu, owady dorosłe wydostają się na zewnątrz drzewa wydrążonymi otworami wylotowymi o średnicy ok. 6-11 mm. Otwory znajdują się najczęściej tuż u podstawy pnia na wysokości 5-20 cm od powierzchni ziemi lub na odkrytych korzeniach. Wokół pni, w rozwidleniach konarów i na poziomo biegnących gałęziach, widoczne są trociny usuwane na zewnątrz przez owady.
Zewnętrznymi objawami występowania Anoplophora chinensis są: szczeliny w korze, wygryzione przez samice składające jaja, otwory wylotowe dorosłych chrząszczy na powierzchni kory pnia lub na korzeniach, widocznych ponad powierzchnią gruntu oraz trociny wysypujące się z miejsc uszkodzeń.
Uszkodzenia powstałe w wyniku żerowania Anoplophora chinensis powodują zwiększoną podatność roślin na porażenie przez wtórne patogeny roślinne. Wydrążone przez larwy tunele, zakłócają transport wody i składników pokarmowych, co często prowadzi do obniżenia plonu drzew owocowych oraz przedwczesnego zamierania zasiedlonych przez szkodnika roślin. Zasiedlone przez owada drzewa, są bardziej podatne na uszkodzenia, powodowane przez niekorzystne warunki atmosferyczne (np. silny wiatr). Pogarsza się także wygląd estetyczny porażonych drzew, co ma szczególnie duże znaczenie w przypadku drzew ozdobnych.
Biorąc pod uwagę szeroki zakres roślin podanych na porażenie przez Anoplophora chinensis, intensywny obrót handlowy ww. roślinami, pochodzącymi m.in. z rejonu Boskoop, istnieje duże niebezpieczeństwo przemieszczenia szkodnika, na nowe obszary, na których szkodnik ten nie był jeszcze notowany, w tym na terytorium Polski.
Wobec powyższego, Komisja Europejska zobowiązała holenderską służbę ochrony roślin do zintensyfikowania działań kontrolnych pod kątem występowania ww. organizmu, szczególnie w rejonie, gdzie został on wykryty. W szkółkach znajdujących się w promieniu 2 km od miejsca wykrycia szkodnika, pracownicy holenderskiej służby ochrony roślin będą prowadzili szczegółowe inspekcje roślin podatnych, przed ich wprowadzeniem do obrotu.
W związku z istniejącym, realnym zagrożeniem wprowadzenia szkodnika na terytorium naszego kraju, niezbędnym staje się podjęcie szczególnych działań zapobiegających wprowadzeniu owada do Polski. Pracownicy PIORiN będą prowadzić wzmożone urzędowe działania kontrolne pod kątem występowania tego organizmu w szkółkach i miejscach obrotu roślinami żywicielskimi. Działania te, powinny być także wspierane przez wszystkie podmioty zajmujące się produkcją i obrotem roślinami żywicielskimi ww. szkodnika. Dodatkowo, podmioty prowadzące uprawę i/lub obrót ww. roślinami, pochodzącymi z rejonu, gdzie wykryto szkodnika w grudniu 2009 r., powinny zwrócić uwagę, aby rośliny te przed wprowadzeniem ich na terytorium naszego kraju, były zaopatrzone w paszport roślin. W przypadku stwierdzenia braku paszportów, będą one uznawane za niespełniające wymagań fitosanitarnych i wycofywane z obrotu.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin (Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 849 ze zm.), w przypadku wystąpienia lub podejrzenia wystąpienia organizmu kwarantannowego, posiadacz jest zobowiązany do powiadomienia o tym fakcie wojewódzkiego inspektora ochrony roślin i nasiennictwa lub wójta (burmistrza, prezydenta miasta).
Źródło: piorin.gov.pl
