Dlatego też, podejmując decyzję o produkcji owoców na rynek rosyjski należy wypełnić określone przez odbiorcę wymagania. Należy jednocześnie podkreślić, że proponowane zalecenia są zgodne z warunkami stosowania środków ochrony roślin wynikającymi z zezwoleń Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na dopuszczenie ich do obrotu w Polsce.
Ochrona roślin
Podstawową zasadą chemicznej ochrony roślin jest prawidłowe stosowanie środków ochrony roślin. Należy je wykonywać tylko wtedy, kiedy jest to rzeczywiście niezbędne. Nie należy opryskiwać roślin bez uprzedniego stwierdzenia zagrożenia przez danego agrofaga, gdyż podnosi to niepotrzebnie koszty ochrony, a przede wszystkim zwiększa prawdopodobieństwo skażenia owoców i środowiska. Dlatego też konieczne jest systematyczne prowadzenie lustracji sadów na obecność szkodników i chorób, co umożliwia właściwą ocenę zagrożenia i wykonanie zabiegu tylko wówczas, gdy jest on niezbędny. Dla większości szkodników opracowane są tzw. progi zagrożenia. Tylko liczebność szkodnika na poziomie przekraczającym próg zagrożenia jest podstawą do wykonania zabiegu. Także w zwalczaniu niektórych chorób jabłoni (np. mączniaka jabłoni, gorzkiej zgnilizny jabłek) należy ocenić poziom nasilenia choroby i na tej podstawie podjąć odpowiednią decyzję odnośnie programu ochrony.
Zwalczanie parcha jabłoni
W prawidłowym zwalczaniu parcha jabłoni bardzo pomocne są informacje dotyczące zarówno rozwoju i dojrzewania zarodników workowych jak i ich wysiewów i zagrożenia chorobowego. Można je uzyskać dzięki programom symulacyjnym wykorzystującym dane pochodzące ze stacji meteorologicznych. Rozmieszczenie takich stacji w poszczególnych rejonach sadowniczych daje możliwość śledzenia na bieżąco zagrożenia chorobowego. Informacje te są szczególnie ważne w sezonach sprzyjających rozwojowi parcha jabłoni, kiedy podejmowanie właściwych decyzji jest znacznie trudniejsze. Ważnym elementem ochrony jest także wybór odpowiedniego dla danej sytuacji preparatu. Pod uwagę należy wziąć warunki, w jakich pestycyd będzie stosowany, a więc warunki atmosferyczne, poziom zagrożenia, fazę rozwojową szkodnika, czy patogena, występowanie form agrofagów odpornych na poszczególne grupy środków ochrony roślin i wreszcie podatność chronionej odmiany. Często, wybierając odpowiedni pestycyd i termin zabiegu można zwalczyć jednocześnie dwa lub więcej szkodników lub chorób. Przy niektórych szkodnikach (przędziorki, owocówka) dobór środka chemicznego należy ściśle uzależnić od zwalczanego stadium rozwojowego szkodnika.
Jakie dawki?
Bardzo ważne jest także bezwzględne przestrzeganie zalecanych dawek preparatów na hektar i liczby zabiegów w sezonie preparatami należącymi do tej samej grupy chemicznej. Zmniejszenie zalecanej dawki może być przyczyną obniżenia efektywności zabiegu oraz może prowadzić do selekcji form odpornych agrofagów, natomiast jej podwyższenie niepotrzebnie zwiększa koszty ochrony oraz, co jest znacznie groźniejsze, stwarza niebezpieczeństwo skażenia owoców i środowiska.
W jakich warunkach atmosferycznych?
Wykonując zabiegi środkami ochrony roślin trzeba koniecznie uwzględniać warunki atmosferyczne, głównie temperaturę, opady i wilgotność powietrza. Przykładowo insektycydy z reguły nie powinny być stosowane przy temperaturze niższej niż 150C. W niskiej temperaturze owady są mało ruchliwe, a preparaty mało skuteczne. Wyjątek stanowią preparaty z grupy syntetycznych pyretroidów, które działają dobrze również w niższych temperaturach. W okresie upałów niezbędne zabiegi powinny być wykonywane wieczorem, w nocy lub wcześnie rano, kiedy jest chłodniej a panująca wtedy wyższa wilgotność powietrza zapobiega zbyt szybkiemu wyparowywaniu drobnych kropli cieczy i umożliwia lepsze wnikanie związków systemicznych do tkanki rośliny. Każdorazowo przed zastosowaniem środka ochrony roślin należy zapoznać się z opisem jego właściwości oraz sposobem użycia określonym w etykiecie instrukcji stosowania. Należy pamiętać, że w danej uprawie można używać tylko środki zarejestrowane i dopuszczone do stosowania w tej uprawie zgodnie z decyzją MRiRW (rejestr środków ochrony roślin oraz etykiety instrukcje zamieszczone są na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi pod adresem: http://www.minrol.gov.pl/pol/Informacje-branzowe/Ochronaroslin).
Stosowanie herbicydów
Przy stosowaniu herbicydów polecana dawka dotyczy powierzchni faktycznie opryskiwanej, np. rzędu lub międzyrzędzia. Stosując chemiczne środki ochrony roślin należy bezwzględnie przestrzegać okresów karencji i prewencji dla pszczół. Karencja wyznacza okres (podany w dniach), który musi upłynąć od dnia zastosowania środka ochrony roślin do dnia zbioru owoców, natomiast prewencja dla pszczół określa czas po zabiegu (w godzinach lub dniach), w ciągu którego może nastąpić zatrucie pszczół. Dążenie do ograniczania ochrony chemicznej oraz zwiększania efektywności zabiegów stwarzają konieczność coraz szerszego wykorzystywania metod poza chemicznych. Znaczne ograniczenie nasilenia infekcji pierwotnych parcha jabłoni, a co za tym idzie zwiększenie efektywności ochrony i zmniejszenie liczby zabiegów, daje jesienny zabieg 4-5 proc. roztworem mocznika. Natomiast w zwalczaniu mączniaka jabłoni ograniczenie liczby zabiegów można uzyskać poprzez wiosenne wycinanie porażonych pędów. Istnieją również możliwości nie chemicznego zwalczania szkodników. Dużą pomocą w prowadzeniu ochrony jest prowadzenie sygnalizacji zagrożenia występowaniem chorób i szkodników. Dobrze prowadzona sygnalizacja pozwala na podejmowanie prawidłowych decyzji dotyczących konieczności wykonania zabiegu i jego terminu.
Pamiętaj o ochronie owadów drapieżnych
Bardzo ważna jest także ochrona owadów drapieżnych i pasożytniczych, które odgrywają istotna rolę w wyniszczaniu wielu szkodników. Duże możliwości ograniczenia zabiegów chemicznych daje wykorzystanie naturalnej odporności odmian. Warto wziąć to pod uwagę przy wyborze odmian do nowych nasadzeń. Istotną rolę w ograniczaniu występowania agrofagów i podniesieniu skuteczności ochrony odgrywają metody agrotechniczne, a przede wszystkim prawidłowe prześwietlanie drzew, nawożenie, czy termin zbioru owoców.
Dlaczego Rosja odmawia wydania certyfikatu?
Analiza badań pozostałości środków ochrony roślin w jabłkach przeznaczonych na rynek Federacji Rosyjskiej wskazuje, że najczęstszą podstawą do odmowy wydania certyfikatu bezpieczeństwa było niewłaściwe stosowanie środków w drugiej połowie sezonu wegetacyjnego i bezpośrednio przed zbiorem owoców w celu ochrony przed szkodnikami występującymi także w okresie poprzedzającym zbiory (przędziorki, mszyce, zwójkówki) oraz przed chorobami przechowalniczymi.
Nie stosuj środków niedopuszczonych do obrotu!
Pragniemy przestrzec przed stosowaniem środków ochrony roślin niedopuszczonych do obrotu oraz środków niewiadomego pochodzenia. Preparaty takie ze względu na nieznany skład mogą zawierać substancje zagrażające nie tylko bezpośrednio roślinom, ale także konsumentom. Owoce takie oraz ich producenci będą eliminowani zarówno z rynku krajowego jak i jako eksporterzy owoców na rynki zagraniczne.
Prof. dr hab. Remigiusz W. Olszak, doc. dr hab. Anna Bielenin
Więcej na ten temat: „Program ochrony jabłoni uwzględniający normy Federacji Rosyjskiej”.
Źródło: piorin.gov.pl, „Program ochrony jabłoni uwzględniający normy Federacji Rosyjskiej”
