W ramach programu mleka od 1977 r. przyznaje się państwom członkowskim dopłaty do sprzedaży po obniżonych cenach przetworów mlecznych uczniom w szkołach; bezpłatną dystrybucję w ramach programu owoców rozpoczęto dopiero niedawno, w roku szkolnym 2009/2010. Obecnie roczny budżet obu programów UE wynosi łącznie 180 mln euro.

Europejski Trybunał Obrachunkowy (ETO) w ramach przeprowadzonej kontroli wykonania zadań zbadał skuteczność obu programów, oceniając, czy dopłaty UE mają bezpośredni wpływ na spożycie produktów przez beneficjentów oraz czy programy mają szansę spełnić swoją rolę edukacyjną i wpłynąć na nawyki żywieniowe w przyszłości.

W wyniku kontroli sformułowano następujące wnioski:

• Program mleka jest w dużej mierze nieskuteczny i ma bardzo niewielki wpływ, ponieważ:

- charakteryzuje się on silnym efektem „deadweight", wyrażającym się w tym, że dotowane produkty byłyby w większości przypadków tak czy inaczej częścią posiłków wydawanych w stołówkach lub byłyby kupowane przez beneficjentów nawet przy braku dotacji. Efekt ten jest wzmocniony brakiem narzędzia, które ukierunkowałoby pomoc na priorytetowe potrzeby;

- przyjęte cele edukacyjne są w niewystarczającym stopniu uwzględnione w koncepcji i realizacji programu.

• Chociaż jest zbyt wcześnie, by móc wypowiedzieć się na temat skuteczności programu „Owoce w szkole", jego koncepcja w większym stopniu sprzyja realizacji założonych celów programu. Można rozważyć wykorzystanie niektórych rozwiązań zastosowanych w programie owoców w celu poprawy skuteczności programu mleka.

ETO formułuje szereg zaleceń, w szczególności w odniesieniu do programu „Mleko dla szkół". Jeżeli program ten ma być kontynuowany, potrzebna będzie jego gruntowna reforma mająca na celu usunięcie stwierdzonych uchybień. Należy rozważyć przyjęcie modelu bezpłatnej dystrybucji poza stołówkami, a docelowa grupa beneficjentów powinna zostać określona z uwzględnieniem występujących potrzeb żywieniowych. Powinno się ocenić rolę i istotność edukacyjnych środków towarzyszących. Ponadto należy wzmocnić koordynację i synergię między oboma programami, aby zapewnić spójne podejście żywieniowe i sprawne zarządzanie.