Rynek skupu mleka w Chorwacji jeszcze w zeszłym roku był odgórnie regulowany, liczba dostawców i całkowita ilość skupowanego mleku od wielu lat mają tendencje spadkowe, a kluczowe znaczenie mają tu rynek skupu surowego mleka oraz rynek pięciu grup przetworów mlecznych, które są niezwykle skoncentrowane i na których dominują dwa przedsiębiorstwa: Dukat i Vindija, jak pokazało badanie rynku produkcji oraz skupu surowego mleka, a także rynku przetworów mleczarskich, którego wyniki opublikowała w środę Agencja Ochrony Konkurencyjności na Rynku (AZTN).

- Biorąc pod uwagę, że rynek mleka w Chorwacji ciągle jeszcze jest regulowany, a cena skupu mleka wyznaczana jest odgórnie, a ponadto do końca 2011 r. jest pod dodatkową ochroną, przyszły rok stanowi okres ostateczny na przystosowanie do modelu UE - ostrzega Agencja Ochrony Konkurencyjności Rynkowej, która ze względu na zaistnienie tej alarmującej sytuacji, po raz pierwszy postanowiła opublikować wyniki badania, które przeprowadzone zostało już po raz piąty z rzędu.

Liczba dostawców surowego, krowiego mleka w zeszłym roku spadła o dwie trzecie w porównaniu z 2002 r. tj. z 58 tysięcy w 2002 r. na 20.567 w 2010 r.

W zeszłym roku odkupiono w sumie 630,8 miliona kilogramów mleka, czyli o 51,7 milionów kilogramów mniej niż w 2009 r.

Największy wpływ na to miało zmniejszenie ilości odkupionego mleka krowiego, którego udział w całkowitej ilości skupowanego mleka wynosi aż 98,9 proc., i którego ilość spadła o 7,6 proc. tj. na 623.9 milionów kilogramów.

Ilość odkupionego koziego mleka spadła o 1 proc. tj. na 4,1 miliona kilogramów, natomiast ilość odkupionego mleka owczego wzrosła o 1 proc. tj. do 2,7 milionów kilogramów.

Kluczowe znaczenie mają tu rynek skupu surowego mleka oraz rynek pięciu grup przetworów mlecznych, które są niezwykle skoncentrowane i na których dominują dwa przedsiębiorstwa: Dukat i Vindija, które na zmianę zajmują pierwsze miejsce wśród przedsiębiorstw mleczarskich, na poszczególnych rynkach, a na niektórych ich wspólny udział wynosi nawet 80 proc., podkreśla AZTN.

„Dukat ma największy udział na rynku skupu mleka krowiego oraz w 3 spośród 5 kategorii przetworów mlecznych, a jego powiązanie kapitałowe z mleczarnią Kim Karlovac dodatkowo wzmacnia jego dominację na poszczególnych rynkach. Vindija posiada największy udział w skupie mleka koziego oraz owczego, a także w produkcji mleka pasteryzowanego oraz produkcji sterylnych (fermentujących) produktów mleczarskich"- wykazało badanie.

Na rynku skupu krowiego mleka pierwszych 5 przedsiębiorstw posiada w sumie między 80 a 85 proc. całkowitego udziału, a samo jedno z nich - Belje - w 2010 r. nie odnotowało spadku ilości skupu mleka. Belje, bowiem, odnotowało wzrost ilości odkupionego mleka o 6 proc., podczas gdy 4 pozostałe przedsiębiorstwa odnotowały spadek ilości odkupionego mleka pomiędzy 6 i 11 proc.

Największy udział w skupie mleka krowiego nadal posiada Dukat - oscylujący pomiędzy 35 i 40 proc., a wraz z mleczarnią Kim, której jest właścicielem jego udział na rynku wynosi od 40 do 45 proc.

Drugą pozycję na rynku skupu mleka krowiego zajmuje Vindija z udziałem wynoszącym od 25 do 30 proc. Na trzeciej pozycji znajduje się Meggle Hrvatska, z udziałem wynoszącym 5-10 proc. Na dalszych miejscach znajdują się kolejno Belje i Ledo, które w tym sektorze rynku posiadają udział w granicach 5-10 proc.

AZTN podkreśla, że wpływ pozostałych przedsiębiorstw na konkurencyjność na tak zdominowanym rynku mleczarskim jest bardzo mały, ale także, że konkurencyjność może wzrastać dzięki współpracy mniejszych graczy rynkowych, przejawiającej się w tworzeniu stowarzyszeń, spółdzielni itp. W ten sposób stowarzyszenie - Małe chorwackie mleczarnie, w którym działa 20 małych mleczarni, w produkcji mleka pasteryzowanego zajmuje trzecią pozycję na rynku, zaś na rynku produkcji fermentowanych produktów mleczarskich oraz śmietany zajmuje czwartą pozycję.

Według danych zebranych w trakcie badania, na import, w zależności od grupy produktów, przypada od 1 proc. (mleko pasteryzowane) do ponad 20 proc. (24 proc. udział na rynku masła).

Źródło: zagrzeb.trade.gov.pl, bankamagazine.hr, 23.09.2011