W 2010 r. zdecydowana większość krajowego pogłowia zwierząt gospodarskich
poszczególnych gatunków utrzymywana była w gospodarstwach rolnych o powierzchni
użytków rolnych powyżej 1 ha. Gospodarstwa te posiadały:
– 99,4% całej populacji bydła (w 2002 r. – 98,9%),
– 99,0% trzody chlewnej, tj. analogicznie jak w 2002 r.,
– 96,5% owiec (95,6%),
– 96,2% koni (95,5%),
– 90,6% kóz (77,4%),
– 78,6% drobiu ogółem (84,8%),
– 80,3% królików (77%),
– 71,1% pozostałych zwierząt futerkowych (64,6%),
– 71,3% liczby pni pszczelich (63,1% w 2002 r.).

W gospodarstwach rolnych o powierzchni użytków rolnych powyżej 1 ha, które stanowiły największą zbiorowość wśród wszystkich spisanych podmiotów 68,6% (w 2002 r.–66,7%) i utrzymywały na stanie większość krajowej populacji zwierząt gospodarskich poszczególnych gatunków, największy odsetek pogłowia bydła (17,6%) znajdował się w gospodarstwach o powierzchni 20–30 ha użytków rolnych; trzody chlewnej, owiec oraz drobiu ogółem (odpowiednio 28,7%, 25,4% i 25,9%) w podmiotach o powierzchni użytków rolnych 50 ha i więcej; koni (15,1%) – w gospodarstwach o powierzchni użytków rolnych 3–5 ha, a kóz (17,4%) – w gospodarstwach o powierzchni użytków rolnych 1–2 ha. Wśród gospodarstw rolnych o powierzchni powyżej 1 ha użytków rolnych największy odsetek pogłowia samic królików oraz pni pszczelich (odpowiedni 23,7% i 20,4%) odnotowano w gospodarstwach o powierzchni 1–2 ha użytków rolnych, a samic pozostałych zwierząt futerkowych (18,4%) w podmiotach o powierzchni 2–3 ha uzytków rolnych.

W spisanych w 2010 r. gospodarstwach najmniejszych obszarowo (tj. użytkujących 1 ha użytków rolnych i mniej), obejmujących działki rolne i bezrolnych właścicieli zwierząt, znajdowało się odpowiednio: 0,6% krajowego pogłowia bydła (w 2002 r. – 1,1%), 1% – trzody chlewnej, tj. analogicznie jak w 2002 r.), 3,5% – owiec (4,4% w 2002 r.), 3,8% – koni (w 2002 r. – 4,5%), 9,4% – kóz (22,6% w 2002 r.), 19,7% – królików (23% w 2002 r.), 28,9% – zwierząt futerkowych (35,4% w 2002 r.), 21,4% – drobiu ogółem (15,2% w 2002 r.) oraz 28,7% – ogólnej liczby pni pszczelich (w 2002 r. – 36,9%).

Przeciętnie w kraju, w 2010 r., udział krów w stadzie bydła wynosił 46,1% (w 2002 r. – 51,9%) i zmieniał się w zależności od powierzchni użytków rolnych spisanych gospodarstw. W jednostkach najmniejszych, tj. na działkach rolnych i u bezrolnych właścicieli zwierząt (podmioty o powierzchni użytków rolnych do 1 ha) odsetek krów w ogólnym stadzie bydła wynosił 54,8%. W gospodarstwach o powierzchni użytków rolnych powyżej 1 ha, ale nie przekraczającej 15 ha, udział krów w stadzie bydła kształtował się na poziomie od 57,1% (w gospodarstwach o powierzchni użytków rolnych 1–2 ha) do 44,6% (w gospodarstwach o powierzchni użytków rolnych 10–15 ha). W jednostkach o powierzchni użytków rolnych powyżej 15 ha odsetek krów w stadzie bydła był nieznacznie wyższy niż rejestrowano przeciętnie w kraju i wynosił 46,4%, w tym najwyższy odsetek krów (47,4%) odnotowano w gospodarstwach o powierzchni użytków rolnych 20–30 ha. Powyższe wskazuje, że w gospodarstwach małych, w których powierzchnia użytków rolnych nie przekraczała 3 ha utrzmywane były głównie krowy.

W strukturze stada trzody chlewnej, owiec i kóz, procentowe udziały stada podstawowego loch na chów, maciorek owczych i kóz–samic wahały się zależnie od wielkości areału użytków rolnych w gospodarstwach.

Przy notowanym w kraju udziale loch na chów w strukturze pogłowia trzody chlewnej – 9,3% (w 2002 r. – 10,3%), w gospodarstwach najmniejszych (tj. do 1 ha użytków rolnych) odsetek ten wynosił – 17,3%, a w jednostkach o powierzchni użytków rolnych powyżej 1 ha – 9,3%, w tym o powierzchni użytków rolnych: 1–2 ha wynosił – 10,8%, 2–5 ha – 10,9%, 5–10 ha – 10,8%, 10–15 ha – 9,8%, a o areale 15 ha i więcej – 8,6%.

W strukturze stada owiec, udział maciorek w gospodarstwach o powierzchni do 1 ha użytków rolnych wynosił 23,9%, a w jednostkach powyżej 1 ha – 64,6%, przy przeciętnie notowanym w kraju – 63,2% (w 2002 r. – 54,2%). Najwyższy odsetek stada podstawowego maciorek w pogłowiu owiec (67,9%) odnotowano w gospodarstwach o powierzchni 20–30 ha. W 2010 r. udział samic w pogłowiu kóz ogółem wynosił 79,7% (w 2002 r. – 57,6%), w tym w gospodarstwach o powierzchni użytków rolnych do 1 ha – 67,4%, a w pozostałych, powyżej 1 ha – 81%. Najwyższym udziałem stada podstawowego samic w strukturze pogłowia kóz ogółem (88%) charakteryzowały się gospodarstwa o powierzchni użytków rolnych 20–30 ha.

W strukturze gatunkowej stada drobiu ogółem drób kurzy stanowił – 87,8% (w 2002 r. – 88,1%), gęsi – 2,9% (2,4% w 2002 r.), kaczki – 2,7% (3,4% w 2002 r.), indyki – 5,7% (w 2002 r. – 5,8%), a drób pozostały – 0,9% (0,3% w 2002 r.). W gospodarstwach o powierzchni użytków rolnych powyżej 1 ha struktura gatunkowa stada drobiu ogółem wynosiła: kury – 86,1%, gęsi – 3,6%, kaczki – 3%, indyki – 6,3%, drób pozostały – 1%, natomiast w jednostkach najmniejszych, o powierzchni użytków rolnych do 1 ha, przedstawiała się następująco: kury – 94,4%, gęsi – 0,2%, kaczki – 1,3%, indyki – 3,6%, drób pozostały – 0,5%.

Wśród gospodarstw o powierzchni użytków rolnych powyżej 1 ha, największym udziałem drobiu kurzego w pogłowiu drobiu ogółem (89,1%) charakteryzowały się jednostki o powierzchni użytków rolnych 1–2, a najmniejszym (78,7%) gospodarstwa o powierzchni użytków rolnych 30–50 ha.

Największym udziałem gęsi w pogłowiu drobiu ogółem (8,3%), blisko 3–krotnie większym niż przeciętnie w kraju, charakteryzowały się gospodarstwa o powierzchni użytków rolnych 30–50 ha. W przypadku pozostałych gatunków drobiu (tj. kaczek, indyków i drobiu pozostałego), największy udział kaczek w pogłowiu drobiu ogółem (5,1%), tj. blisko 2-krotnie większy niż przeciętnie w kraju, odnotowano w gospodarstwach o powierzchni użytków rolnych 5–7 ha; największy udział indyków (10,3%) rejestrowano w gospodarstwach dużych obszarowo, tj. o powierzchni użytków rolnych 30–50 ha, a największym udziałem drobiu pozostałego (tj. łacznie perliczek, przepiórek, strusi i in.) – 1,6% – charakteryzowały
się gospodarstwa o powierzchni użytków rolnych 3–5 ha.

W 2010 r. obsada zwierząt gospodarskich w sztukach na 1 gospodarstwo według grup obszarowych użytków rolnych kształtowała się następująco:

– do 5 ha:
• bydło – 0,2 (w 2002 r. – 0,3),
• trzoda chlewna – 0,7, tj. analogicznie jak w 2002 r.,
• owce – 0,04, tj. analogicznie jak w 2002 r.,
• konie 0,1, tj. analogicznie jak w 2002 r.,
• kozy – 0,04 (w 2002 r. – 0,1),
• drób ogółem – 47,5 (w 2002 r. – 42,5),

– 5 – 10 ha:
• bydło – 2,4 (w 2002 r. – 2,5),
• trzoda chlewna – 6,4 (7,6),
• owce – 0,1, tj. analogicznie jak w 2002 r.,
• konie – 0,2, tj. analogicznie jak w 2002 r.,
• kozy – 0,1, tj. analogicznie jak w 2002 r.,
• drób ogółem – 70,5 (w 2002 r. – 69,9),

– 10 ha i więcej:
• bydło – 13 (w 2002 r. – 9,8),
• trzoda chlewna – 34,4 (36,1),
• owce – 0,5, tj. analogicznie jak w 2002 r.,
• konie – 0,3, tj. analogicznie jak w 2002 r.,
• kozy – 0,1, tj. analogicznie jak w 2002 r.,
• drób ogółem – 219,9 (w 2002 r. – 206).

Źródło: GUS „Zwierzęta gospodarskie i wybrane elementy metod produkcji zwierzęcej. Powszechny Spis Rolny 2010" (styczeń 2012)